Zima to czas, kiedy nawet najlepiej zorganizowana kolej może mieć problemy. Śnieg, wiatr, gołoledź czy zamarzający deszcz to realne zagrożenia dla kursowania pociągów. Choć obecna zima nie zaskakuje ostrymi mrozami, to i tak w styczniu tysiące pasażerów utknęło na dworcach z powodu wielogodzinnych opóźnień i odwołań kursów.
Dobrą wiadomością jest to, że w wielu przypadkach pasażerowie mają prawo do odszkodowania lub zwrotu kosztów biletu. Ale są też wyjątki. Sprawdź, co Ci przysługuje, kiedy warto złożyć reklamację i na co możesz liczyć od przewoźnika.
Kiedy należy się odszkodowanie za opóźnienie pociągu?
Zasady wypłaty odszkodowań reguluje Rozporządzenie UE nr 1371/2007, które obowiązuje także w Polsce. Wszystko zależy od długości opóźnienia:
- 60–119 minut opóźnienia → zwrot 25% ceny biletu,
- 120 minut lub więcej → zwrot 50% ceny biletu.
Ale uwaga – minimalna kwota odszkodowania to 4 euro. Jeśli kwota zwrotu jest niższa, nie zostanie wypłacona.
Dotyczy to nie tylko biletów jednorazowych
Pasażerowie z biletami okresowymi lub abonamentami również mogą ubiegać się o odszkodowanie, jeśli opóźnienia lub odwołania powtarzają się w czasie obowiązywania biletu.
W takich przypadkach przewoźnicy stosują swoje własne zasady wypłaty rekompensat – warto sprawdzić je w regulaminie konkretnej spółki kolejowej.
Kiedy przewoźnik może odmówić wypłaty?
Nie zawsze pasażer dostanie zwrot. Przewoźnik może uchylić się od odpowiedzialności, jeśli udowodni, że:
- opóźnienie wynikało z działania siły wyższej – np. katastrofy naturalnej, ekstremalnych warunków pogodowych, kryzysu sanitarnego,
- przyczyną opóźnienia była wina pasażera lub osoby trzeciej,
- zdarzenie miało miejsce poza terytorium UE.
Co to są „ekstremalne warunki pogodowe”?
Pojęcie to bywa różnie interpretowane. Typowe zimowe warunki – takie jak śnieg czy niska temperatura – nie zawsze kwalifikują się jako ekstremalne, zwłaszcza jeśli były prognozowane.
– Jeśli przewoźnik wiedział o trudnych warunkach pogodowych i mimo to zdecydował się wysłać pociąg, może nie uniknąć odpowiedzialności – tłumaczy adwokat Roman Gładysz.
Co ważne, Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że nawet działanie siły wyższej nie zwalnia z obowiązku wypłaty odszkodowania (wyrok z 26.09.2013, sygn. C-509/11).
Jakie pociągi obejmują przepisy?
Odszkodowanie można uzyskać, gdy opóźnienie dotyczy krajowych pociągów dalekobieżnych oraz niektórych połączeń międzynarodowych. Przepisy obejmują m.in. takie kategorie jak:
- Express InterCity Premium (EIP)
- Express InterCity (EIC)
- InterCity (IC)
- TLK
- interREGIO (IR)
- ŁKA Sprinter (ŁS)
Pasażer może także żądać zwrotu za bilet
Jeśli wiadomo, że pociąg będzie miał co najmniej 60 minut opóźnienia, przewoźnik ma obowiązek zaoferować jedną z trzech opcji:
- Zwrot pełnego kosztu biletu i powrót do punktu wyjścia (jeśli podróż była już rozpoczęta),
- Dojazd do celu innym pociągiem w najbliższym możliwym terminie,
- Podróż alternatywną trasą w innym dogodnym terminie.
W obu przypadkach przewoźnik nie może pobierać dodatkowych opłat, nawet jeśli pasażer jedzie w wyższej klasie.
A co z dodatkowymi szkodami?
Zdarza się, że opóźnienie pociągu powoduje realne straty – np. utratę noclegu, spóźnienie się na samolot czy przepadek ważnego spotkania. W takich sytuacjach pasażer może ubiegać się o odszkodowanie na zasadach ogólnych – z Kodeksu cywilnego i ustawy – Prawo przewozowe.
– Jeśli opóźnienie spowodowało rzeczywistą szkodę, pasażer może żądać zwrotu poniesionych kosztów, np. za taksówkę, hotel, inne bilety – pod warunkiem, że udowodni ich związek z opóźnieniem – mówi dr Michał Długosz z Uniwersytetu WSB Merito.
W praktyce:
- musisz mieć dowody poniesionej szkody (np. rachunki, faktury),
- musisz wykazać, że szkoda wynikała bezpośrednio z opóźnienia lub odwołania pociągu.
Co ważne – otrzymanie zryczałtowanej rekompensaty nie wyklucza możliwości dochodzenia dodatkowego odszkodowania z tytułu poniesionych strat.
Podsumowanie – co robić, gdy pociąg się spóźni?
- Zachowaj bilet – to Twój dowód w sprawie.
- Zgłoś reklamację u przewoźnika – najlepiej online lub pisemnie.
- Zbieraj rachunki i dowody – jeśli chcesz ubiegać się o zwrot dodatkowych kosztów.
- Sprawdź, czy Twoje opóźnienie kwalifikuje się do rekompensaty – na stronie przewoźnika znajdziesz kalkulatory i formularze.
- Nie daj się zbyć! Masz swoje prawa – korzystaj z nich.
🚆 Twoje prawa jako pasażera kolei są chronione – warto je znać i z nich korzystać. Nawet 25 lub 50% zwrotu za opóźnienie to coś, co Ci się po prostu należy.
Kamil Boruta – radca prawny, Aleksandra Smok
