Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu orzekł, że gmina nie ma prawa wprowadzać własnych opłat za korzystanie z cmentarza, a jedynie takie, które przewiduje ustawa. Sąd stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Dzierżoniów dotyczącej opłat za usługi cmentarne, w tym opłat za odnowienie miejsca w grobach murowanych na kolejny okres 20 lat oraz za dochowanie zmarłego do grobu.
Tło sprawy Prokurator rejonowy zaskarżył uchwałę, argumentując, że rada gminy przekroczyła ustawowe upoważnienie dotyczące wprowadzania opłat. Sąd pierwszej instancji przyznał rację prokuratorowi, wskazując na brak podstaw prawnych do wprowadzenia takich opłat.
Nieważność uchwały Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 91 ustawy o samorządzie gminnym, uchwały sprzeczne z prawem są nieważne. W kontekście tej sprawy gmina powinna przestrzegać zakresu upoważnienia do ustanawiania przepisów prawa miejscowego i nie może dodawać samodzielnych interpretacji. Obowiązujące przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej reguluje kwestie związane z opłatami za usługi, ale w przypadku cmentarzy zastosowanie mają szczególne przepisy.
Przepisy dotyczące cmentarzy Zgodnie z ustawą o cmentarzach, zakazuje się ponownego używania grobu przed upływem 20 lat, z wyjątkiem sytuacji, gdy osoba powołana zgłosi zastrzeżenia dotyczące tej kwestii. W przypadku grobów murowanych, które są przeznaczone do przechowywania więcej niż jednej osoby, nie stosuje się ograniczeń dotyczących ponownego użycia. Sąd podkreślił, że organ gminy może jedynie ustalać opłaty za pochowanie zwłok, a nie inne opłaty związane z korzystaniem z cmentarza.
Konsekwencje wyroku W związku z powyższym, wprowadzenie opłat za przedłużenie prawa do grobu murowanego oraz opłat za dochowanie zmarłego do grobu, zostało uznane za działanie radnych bez podstawy prawnej. Uchwalenie takich przepisów stanowi istotne naruszenie prawa, co uzasadnia ich nieważność.
Podsumowanie Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 22 sierpnia 2024 r. (sygn. akt IV SA/Wr 237/24) jest istotnym precedensem w sprawach dotyczących opłat gminnych za korzystanie z cmentarzy, przypominając, że gmina musi działać zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i nie może wprowadzać dowolnych opłat.
Kamil Boruta – radca prawny, Oliwia Synowiec
