W środę zapadła znacząca uchwała w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego dotycząca statusu wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) w kontekście ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nią, wspólnik posiadający dominujące 99% udziałów nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej, co skutkuje brakiem obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym.
Tło Sprawy Sprawa dotyczyła ustalenia, czy Cezary M., wspólnik spółki z o.o. posiadający 99% udziałów, podlega ubezpieczeniu społecznemu. Sąd Okręgowy w Lublinie w wyroku z 19 października 2022 r. oddalił odwołania Cezarego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), który odmówił obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego w latach 2008-2020, uznając go za jednoosobowego wspólnika. W praktyce oznaczało to, że jako jedyny wspólnik spółki nie miał statusu pracownika z tytułu umowy o pracę.
Wyrejestrowanie jako Pracownika W miarę upływu czasu, Cezary M. zwiększał swoje zaangażowanie w firmie, zostając prezesem zarządu. Po przekształceniu spółki w jawną w 2021 roku, na początku 2023 roku został ponownie zgłoszony do ZUS. Po rozwodzie stał się 100% właścicielem spółki, a od 2014 roku płacił składki jako przedsiębiorca.
Sąd Apelacyjny w Lublinie, mając wątpliwości co do definicji jednoosobowej działalności, skierował pytanie do Sądu Najwyższego, który ostatecznie stwierdził, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. posiadający 99% udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność.
Interpretacja Przepisu Sędzia sprawozdawca Zbigniew Korzeniowski wyjaśnił, że uchwała jest konsekwencją interpretacji art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Wprowadzony przepis miał na celu umożliwienie wspólnikom spółek z o.o. zatrudnianie się w swoich spółkach jako pracownicy.
Sędzia podkreślił, że jeśli w spółce są co najmniej dwaj wspólnicy, nie można mówić o jednoosobowej działalności gospodarczej, niezależnie od posiadanych udziałów. Uchwała wyklucza inne interpretacje, które nie są zgodne z obowiązującym prawem.
Uchwała została podjęta przez trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN 21 lutego 2024 r., sygn. akt III UZP 8/23.
Kamil Borta – radca prawny, Oliwia Synowiec
