Z dniem 1 stycznia 2025 roku wprowadzone zostały istotne zmiany w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.). W tym samym czasie weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące zwolnień z obowiązku ewidencjonowania.
Poniżej przedstawiamy zestawienie uchwalonych zmian w zakresie VAT, które obowiązują od początku 2025 roku.
1. Umożliwienie korzystania ze zwolnienia podmiotowego przez podatników zagranicznych
Wcześniej podatnicy zagraniczni, czyli ci, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski, nie mieli możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego w Polsce.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, podatnicy zagraniczni mogą skorzystać z tego zwolnienia, pod warunkiem spełnienia określonych przepisami warunków (zgodnie z dodawanym art. 113a ustawy o podatku od towarów i usług – u.p.t.u.).
art. 113b u.p.t.u.).
2.Określenie polskich warunków korzystania z zagranicznych zwolnień podatkowych
Wcześniej w przepisach brak było regulacji, które definiowałyby warunki, na jakich polscy podatnicy, czyli ci posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terenie Polski, mogli korzystać ze zwolnień o charakterze podobnym do zwolnienia podmiotowego, przewidzianych w przepisach innych państw członkowskich.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, wprowadzone zostały przepisy określające te warunki, umożliwiając polskim podatnikom korzystanie z zagranicznych zwolnień podatkowych podobnych do zwolnienia podmiotowego (zgodnie z dodawanym art. 113b ustawy o podatku od towarów i usług – u.p.t.u.).
3.Doprecyzowanie sposobu ustalania miejsca świadczenia niektórych usług świadczonych w sposób wirtualny
Wcześniej w polskim prawodawstwie brak było szczegółowych przepisów dotyczących usług świadczonych w sposób wirtualny.
Od 1 stycznia 2025 roku, nowe regulacje wprowadziły zasady ustalania miejsca świadczenia dla określonych usług. Zgodnie z nowymi przepisami:
- Dla usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe oraz podobne (w tym targi i wystawy), a także usług pomocniczych związanych z tymi wydarzeniami, miejsce świadczenia w przypadku wirtualnej obecności jest ustalane zgodnie z ogólnymi zasadami zawartymi w art. 28b u.p.t.u. Najczęściej jest to miejsce siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy (zgodnie z nowym brzmieniem art. 28g ust. 1 u.p.t.u.).
- Dla usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług (takich jak targi i wystawy) – jeżeli dotyczą działalności transmitowanej lub udostępnianej wirtualnie – miejsce świadczenia jest ustalane na podstawie siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu nabywcy (zgodnie z dodawanym art. 28g ust. 3 u.p.t.u.).
4.Ograniczenie możliwości stosowania procedury marży
Wcześniej, na podstawie art. 120 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.), procedura opodatkowania marży miała zastosowanie do dostaw:
- dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków uprzednio importowanych przez podatnika korzystającego z opodatkowania procedurą marży,
- dzieł sztuki nabytych od ich twórców lub spadkobierców twórców,
- dzieł sztuki nabytych od podatnika niekorzystającego z opodatkowania procedurą marży, które podlegały opodatkowaniu podatkiem według stawki obniżonej.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, na podstawie zaktualizowanego art. 120 ust. 11 u.p.t.u., procedura opodatkowania marży ma zastosowanie (po uprzednim zawiadomieniu) tylko do dostaw dzieł sztuki nabytych od podatnika niekorzystającego z opodatkowania procedurą marży, pod warunkiem że te dzieła sztuki nie były opodatkowane podatkiem VAT z zastosowaniem stawki obniżonej.
5.Rozszerzenie zakresu wartości sprzedaży uwzględnianej przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego
Wcześniej wartość wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz wartość usług reasekuracyjnych, które nie miały charakteru transakcji pomocniczych, nie były uwzględniane przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, wartość wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz wartość usług reasekuracyjnych, które nie są transakcjami pomocniczymi, jest brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do zwolnienia podmiotowego (zgodnie z nowym brzmieniem art. 113 ust. 2 pkt 1 oraz art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług – u.p.t.u.).
6.Rezygnacja z obowiązku integracji kasy rejestrującej z terminalem płatniczym
Początkowo planowano, że od 1 lipca 2022 roku wprowadzony zostanie obowiązek zapewnienia integracji kasy rejestrującej z terminalem płatniczym. Jednak termin ten został odroczony do 1 stycznia 2025 roku, a ostatecznie obowiązek ten nie zostanie wprowadzony wcale.
Uchylenie przepisów, które miały wprowadzać ten obowiązek, dotyczy art. 19a ust. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, z którego wynikał ten odroczony obowiązek, oraz art. 111 ust. 6kb u.p.t.u., który przewidywał karę pieniężną w wysokości 5000 zł za brak integracji kasy rejestrującej z terminalem płatniczym.
7.Zmiana zakresu stosowania szczególnych zasad określania podstawy opodatkowania dostaw opakowań objętych systemem kaucyjnym
Wcześniej szczególne zasady określania podstawy opodatkowania dotyczą tylko opakowań wielokrotnego użytku, a konkretnie szklanych butelek o pojemności do półtora litra, które są objęte systemem kaucyjnym (zgodnie z art. 29a ust. 11a w związku z art. 2 pkt 48 u.p.t.u.).
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, te szczególne zasady dotyczą już wszystkich opakowań, zarówno jednorazowych, jak i wielorazowego użytku, objętych systemem kaucyjnym.
8.Nałożenie obowiązków płatnika podatku VAT na podmioty reprezentujące
Wcześniej obowiązujące przepisy nie przewidywały istnienia podmiotu reprezentującego, co skutkowało brakiem nałożonych obowiązków płatnika na taki podmiot, który zawarł umowy z wprowadzającymi produkty w opakowaniach na napoje. W związku z tym obowiązek zapłaty podatku VAT dotyczącego opakowań wielokrotnego użytku spoczywał na samych podatnikach, czyli podmiotach wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, podmiot reprezentujący, który zawarł umowy z wprowadzającymi produkty w opakowaniach na napoje, staje się płatnikiem podatku od kaucji pobranych przez tych wprowadzających za opakowania objęte systemem kaucyjnym, które nie zostały zwrócone (zgodnie z dodawanym art. 17b u.p.t.u.).
Oznacza to, że podmiot reprezentujący jest zobowiązany do poboru i zapłaty podatku VAT organom skarbowym w związku z niezwróconymi kaucjami za opakowania objęte systemem kaucyjnym, w terminach określonych w art. 103 ust. 5da u.p.t.u. Warto zauważyć, że wykazanie podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w deklaracji i ewidencji VAT nadal pozostaje obowiązkiem podatników, czyli podmiotów wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje.
9.Rozszerzenie zakresu prowadzenia dodatkowej ewidencji
Wcześniej obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji na potrzeby przepisów dotyczących szczególnych zasad określania podstawy opodatkowania dostaw opakowań objętych systemem kaucyjnym spoczywał wyłącznie na podmiotach wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje (zgodnie z art. 109 ust. 11ia-11ic u.p.t.u.).
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, obowiązek ten został rozszerzony i dotyczy nie tylko podmiotów wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje, ale także podmiotów reprezentujących. Zmiana ta będzie zgodna z nowym brzmieniem art. 109 ust. 11ia-11ic u.p.t.u.
10.Rozszerzenie katalogu czynności, które nie mogą korzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania
Dotychczas przepisy stanowiły, że ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie mogły korzystać dostawy piętnastu rodzajów towarów oraz świadczenie trzynastu rodzajów usług.
Jednak od 1 stycznia 2025 roku, w wyniku nowych regulacji, dodatkowo ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania wykluczone zostały (z uwzględnieniem przepisów przejściowych) następujące dostawy i usługi:
- Dostawy wyrobów klasyfikowanych do CN 2404 i 8543 40 oraz wyrobów z konopi (rodzaj: Cannabis) klasyfikowanych do CN 1211, przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania.
- Dostawy wyrobów zawierających alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50%, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb i płynów do odmrażania.
- Dostawy węgla oraz brykietów i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych.
- Dostawy towarów przy użyciu urządzeń automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar.
- Świadczenie usług parkingu samochodów i innych pojazdów.
- Świadczenie usług (z wyjątkiem usług publicznego transportu zbiorowego) przy użyciu urządzeń, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub w innej formie (bezgotówkowej).
Zwiększenie zakresu czynności wyłączających możliwość skorzystania ze zwolnień z obowiązku ewidencjonowania ma na celu zapewnienie dokładniejszej kontroli i transparentności w obrocie towarami i usługami.
Są to najważniejsze zmiany, które zostały uchwalone i weszły w życie od 1 stycznia 2025 r.
Kamil Boruta – radca prawny, Oliwia Synowiec
