Kiedy małżeństwo się rozpada, a w grę wchodzi wspólny biznes, podział majątku może rodzić wiele problemów. Przedsiębiorcy powinni brać pod uwagę ewentualność rozwodu na etapie planowania swojego zabezpieczenia majątkowego.
Od chwili zawarcia małżeństwa najczęściej obowiązuje ustawowa wspólność majątkowa, co oznacza, że majątek nabyty po ślubie dzieli się pomiędzy małżonków. Intercyza, czyli umowa mająca na celu rozdzielenie majątku, wciąż jest rzadkością, przez co przedsiębiorcy często myślą o podziale majątku dopiero w momencie konfliktu.
Podział majątku ma kluczowe znaczenie w kontekście formy prowadzonej działalności. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, która została założona i sfinansowana po ślubie przez jednego z małżonków, wszystkie elementy majątkowe przedsiębiorstwa wchodzą do majątku wspólnego i podlegają podziałowi.
Wszystko, co zostało zakupione z dochodów przedsiębiorstwa, również stanowi majątek wspólny. Problematyczne może być wliczanie leasingowanych samochodów do majątku przedsiębiorstwa, ponieważ w trakcie umowy leasingu właścicielem pojazdu jest leasingodawca, a umowę leasingu traktuje się jako zobowiązanie, a nie posiadane aktywo.
Podział składników majątku jest niezależny od tego, kto realnie prowadzi działalność. Sądzy często dążą do utrzymania ciągłości biznesu, dlatego zwykle przekazują przedsiębiorstwo na własność małżonka, który je prowadził, z obowiązkiem spłaty drugiej strony.
Sytuacja wygląda inaczej, gdy działalność została założona przed zawarciem małżeństwa. Majątek przedsiębiorstwa nabyty przed ślubem nie podlega podziałowi jako osobisty majątek właściciela. Natomiast dochody osiągane z działalności, jak również ewentualne nakłady na działania małżonka, są zobowiązane do rozliczenia.
W przypadku spłaty drugiego małżonka można ją rozłożyć na raty maksymalnie na 10 lat, z zachowaniem odpowiednich warunków dotyczących sytuacji życiowej obydwu stron. Brak pieniędzy na spłatę prowadzi do potrzeby sprzedaży przedsiębiorstwa, co może skutkować sprzedażą komorniczą, co jest najmniej korzystnym rozwiązaniem.
W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest osobą prawną, majątek nie wchodzi w skład majątku wspólnego. Jeśli małżonek założył spółkę w trakcie wspólności majątkowej, a wkład na poczet udziałów został wniesiony ze środków wspólnych, po rozwodzie należy podzielić posiadane prawa udziałowe.
Aby uniknąć problemów związanych z podziałem majątku, warto zawrzeć intercyzę przed ślubem. W przypadku braku takiej umowy, sytuacja może być komplikowana przy finansowaniu działalności za środki pochodzące z majątku osobistego.
Konieczność podziału majątku po rozwodzie najlepiej załatwić w drodze ugody. Sprawy o podział majątku zazwyczaj trwają długo i wiążą się z dużymi emocjami. Bez porozumienia między małżonkami sprawy często trafiają do sądów, co wydłuża proces oraz powoduje dodatkowe koszty.
Utrudnienia pojawiają się również, gdy jeden z małżonków próbuje ukrywać lub niszczyć składniki majątku. Działania te są niekorzystne, ponieważ także takie składniki powinny być rozliczone podczas podziału, a dowodzenie ich istnienia może być skomplikowane.
Prawidłowe dokumentowanie przepływów finansowych oraz jasno określenie, z jakich środków zostały dokonane zakupy, są kluczowe w sytuacjach konfliktowych. Wprowadzenie przejrzystych zasad dotyczących zarządzania majątkiem może pomóc w zminimalizowaniu problemów związanych z jego podziałem.
Kamil Boruta – radca prawny, Oliwia Synowiec
