Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł, że choroba psychiczna stanowi szczególny typ schorzenia, które zazwyczaj usprawiedliwia przywrócenie terminu do dokonania określonych czynności procesowych. Jeśli organ ma wątpliwości co do tej okoliczności, powinien podejmować działania z urzędu, takie jak żądanie dostarczenia specjalistycznej dokumentacji medycznej.
Tło sprawy
Wójt Gminy wydał decyzję w sprawie wysokości opłaty za pobyt syna Lucjana S. w Domu Pomocy Społecznej, zobowiązując go do uiszczenia opłaty w określonym terminie. Po doręczeniu decyzji w trybie zastępczym, pełnomocnik Lucjana S. wystąpił o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, argumentując, że jego mocodawca jest osobą niepełnosprawną, potrzebującą wsparcia w codziennych sprawach.
Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego
Samorządowe Kolegium Odwoławcze odmówiło przywrócenia terminu, podkreślając, że samo legitymowanie się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania braku winy w uchybieniu terminu.
Stanowisko WSA
Sąd, analizując sprawę, stwierdził, że ocena przesłanek przywrócenia terminu musi opierać się na szczegółowym zbadaniu okoliczności danego przypadku. W szczególności organ powinien wziąć pod uwagę, czy rodzaj choroby uniemożliwiał stronie podjęcie działań oraz czy istniała możliwość skorzystania z pomocy innych osób. Zwrócono uwagę, że choroby psychiczne mogą znacząco wpłynąć na zdolność osoby do podejmowania racjonalnych decyzji, co należy uwzględnić w analizie.
Obowiązki organu
Sąd podkreślił, że jeśli organ ma wątpliwości co do stanu zdrowia strony, powinien podjąć działania mające na celu wyjaśnienie tych wątpliwości. Mimo że na stronie spoczywa obowiązek uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu, organ powinien wykazać chęć do dokładnego zbadania sprawy oraz potwierdzenia przedstawionych przez stronę okoliczności. W sytuacji, gdy strona dysponuje dodatkowymi materiałami dowodowymi, organ powinien je uwzględnić w swoich rozważaniach.
Podsumowanie
Wyrok WSA w Poznaniu z 16 maja 2024 r. potwierdza, iż w przypadkach dotyczących choroby psychicznej, ocena zdolności do działania w terminie wymaga wnikliwej analizy i przypisania odpowiednich obowiązków organowi. Zastosowanie się do takich wytycznych może zapewnić lepszą ochronę praw osób borykających się z problemami zdrowotnymi.
Sygnatura akt: Wyrok WSA w Poznaniu IV SA/Po 97/24.
Kamil Boruta – radca prawny, Oliwia Synowiec
