Coraz więcej kredytobiorców składa wnioski o wakacje kredytowe, mimo że wielu z nich nie powinno tego robić. Niestety, brak klarownych przepisów i odpowiedniego kalkulatora sprawia, że kredytobiorcy sami decydują o swoim prawie do zawieszenia spłat rat, co często prowadzi do błędów. Takie pomyłki mogą skutkować odpowiedzialnością karną – za złożenie fałszywego oświadczenia grozi nawet do 8 lat więzienia.
Z programem wakacji kredytowych można skorzystać od 1 czerwca. Okazuje się, że wiele osób nie spełnia wymogów, a najczęściej mylą się w obliczeniach dochodu uprawniającego do zawieszenia rat. Według danych jednego z banków, od 40 do 60% wniosków o wakacje kredytowe było składanych przez osoby nieuprawnione.
„Zauważyliśmy, że wielu klientów składa wnioski o wakacje kredytowe, mimo że nie spełniają one wymagań ustawowych wprowadzonych przedłużających ich obowiązywanie na 2024 rok. Kluczowy jest wskaźnik RdD za ostatnie trzy miesiące poprzedzające złożenie wniosku” – mówi Katarzyna Urbańska, dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego Związku Banków Polskich.
Kto może skorzystać? Kredytobiorcy mogą zawiesić spłatę rat kredytów jedynie przez 4 miesiące w roku 2024, w tym:
- Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2024 r. – w wybranych przez siebie 2 miesiącach.
- Od 1 września do 31 grudnia 2024 r. – w kolejnym wybranym przez siebie 2 miesiącach.
Z wakacji kredytowych mogą skorzystać tylko kredytobiorcy z kredytami w złotych, których wartość nie przekracza 1,2 mln zł, pod warunkiem, że kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Prawo do zawieszenia rat uzależnione jest również od dochodu, który ustala sam kredytobiorca.
Wskaźnik RdD (Rata do Dochodu) oblicza stosunek wydatków związanych z obsługą miesięcznej raty kredytowej do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego. Problematyczne jest jednak ustalenie dochodu, ponieważ kredytobiorcy muszą wziąć pod uwagę wiele czynników, a przepisy nie są jednoznaczne.
Jakie mogą być konsekwencje? Składając wniosek, kredytobiorca sam ustala, czy spełnia wymagane kryteria. W praktyce bywa to skomplikowane, a wiele wniosków weryfikowanych jest przez banki. Jeśli osoba udzieli fałszywej informacji, może przyczynić się do poważnych problemów. Złożenie fałszywego oświadczenia jest zagrożone sankcją karną – od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności.
Banki mają prawo występować o dodatkowe dokumenty w celu weryfikacji oświadczeń, a brak takiej weryfikacji sprawia, że cała procedura nabiera iluzorycznego charakteru. Klienci często nie zdają sobie sprawy z wręczających ich konsekwencji, a niewłaściwe zrozumienie przepisów grozi problemami finansowymi i prawnymi.
Co z tym zrobić? Eksperci podkreślają, że konieczne jest wprowadzenie jasnych wytycznych, które ułatwią kredytobiorcom poprawne ustalanie dochodu. Stworzenie oficjalnego kalkulatora online mogłoby znacznie ułatwić ten proces i zredukować ryzyko nieporozumień.
Kredytobiorcy powinni ostrożnie podchodzić do wyliczeń wskaźnika RdD oraz uwzględniać wszystkie źródła dochodu, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.
Kamil Boruta – radca prawny, Oliwia Synowiec
